1987-2004 YILLARI ARASINDA DIŞ TİCARET HACMİ VE DIŞ TİCARET AÇIĞI
Türkiye'nin Gümrük Birliği'ne girdiği 1 Ocak 1996 tarihinden bu güne değin, birliğe girişimizin maliyeti konusunda pek çok yorum yapıldı
1987-2004 YILLARI ARASINDA DIŞ TİCARET HACMİ VE DIŞ TİCARET AÇIĞI
Türkiye'nin Gümrük Birliği'ne girdiği 1 Ocak 1996 tarihinden bu güne değin, birliğe girişimizin maliyeti konusunda pek çok yorum yapıldı. Bazıları gümrük birliğinin faziletlerinden bahsederken bazı kesimler de bu anlaşmanın ekonomimiz üzerindeki olumsuz etkilerini gündeme taşıdı.
Türkiye Kamu-Sen Araştırma Geliştirme Merkezi de bu konuda bir araştırma yaparak konuya açıklık getirdi. Merkezin yaptığı araştırma, 1996 yılından 2004 yılının ekim ayına kadar geçen yaklaşık dokuz yıllık sürede, dış ticaret rakamlarının, Gümrük Birliği öncesi dokuz yıllık rakamlarla karşılaştırılması şeklinde oldu. Araştırma sonucunda oldukça ilgi çekici rakamlara ulaşıldı. Çünkü Gümrük Birliği'nin yürürlüğe girdiği dokuz yıllık süreç içinde ortaya çıkan rakamlar, durumun vehametini gözler önüne seriyor.
Araştırmaya göre Gümrük Birliği öncesi 1987-1995 arasında toplam dış ticaret hacmi 328,740 milyar $ iken sonraki sekiz yılda 768,787 milyar $'a yükselmiştir. Ancak dış ticaret açığı da 69,080 milyar $ iken; Gümrük Birliği Anlaşması'nın yürürlüğe girdiği 1996-2004 yılları arasında 177,466 milyar $'a yükselmiştir. Dış ticaret hacminde görülen yüzde 133,8 oranındaki artışın yanında dış ticaret açığı yüzde 157 oranında artmıştır. Toplam dış ticaret hacmi artmasına rağmen, milletimizin cebinden çıkan meblağda çok daha büyük oranda artış olmuştur.
Buna göre 1987-1995 yılları arasında ortalama dış ticaret açığı yıllık 7,675 milyar $ iken, bu rakam 1996-2004 yılları arasında ortalama yıllık 19,718 milyar $'a ulaşmıştır.
Gümrük Birliği Anlaşması'nın yürürlüğe girmeden önceki 9 yılda:
1987-1995 arası İhracat İthalat Açık
129.832.124 bin$ 198.912.943 bin$ 69.080.818 bin$
Gümrük Birliği Anlaşması yürürlüğe girdikten sonraki 9 yılda:
1996-2004 arası İhracat İthalat Açık
295.660.523 bin$ 473.126.798 bin$ 177.466.276 bin$
Toplam dış ticaret hacmi: 1989-1996 arasında 1997-2004 arasında
328.745.067 bin$ 768.787.321 bin$
Görülüyor ki; ülkemizin gümrük birliğine girmesiyle beraber dış ticaret hacminde belirgin bir yükselme meydana gelmiştir. Ancak hacimdeki bu artış, dış ticaret açığına çok daha fazlasıyla yansıyınca 1987-1995 yılları arasında 69,076 milyar $ olan toplam açık, 1996-2004 ekim ayı arasında 177,466 milyar $ gibi korkunç bir rakama ulaşmıştır.
Kaynak: DİE verilerinden kendi hesaplamamız
Kaynak: DİE Dış Ticaret İstatistikleri
Gümrük Birliği'ne girmemiz, ülkemizi daha büyük bir pazar haline getirmekten başka bir sonuç doğurmamıştır. Bu da göstermektedir ki; Gümrük Birliği dış ticaret hacmini artırsa da bu artışın ülkemiz ekonomisine olumlu yansıdığını söylemek mümkün değildir. Aksine her yıl ekonomiden dış ticaret açığına giden ortalama 7,675 milyar $, birliğe girişimizden sonra yıllık ortalama 19,718 milyar $'a yükselmiştir.
Kaynak: DİE Dış Ticaret İstatistikleri
*Ocak-Ekim rakamları
Bu açıdan bakıldığında Gümrük Birliği Anlaşması'nın yürürlüğe girdiği 9 yıldan beri yıllık ortalama 12 milyar dolar fazladan dış ticaret açığı verilmekte. Yani Gümrük Birliği ülkemize yıllık ortalama 12 milyar dolar dış ticaret açığına mal oldu. Anlaşma maddelerinin tamamının uygulanmaya konulmasıyla birlikte canlı hayvan, et ve et ürünleri ile tarım ürünleri ithalatına koymakta olduğumuz kotanın da kalkacağını düşündüğümüzde, Gümrük Birliği'nin önümüzdeki yıllarda toplumumuza maliyetinin çok daha ağır olacağı su götürmez bir gerçek olarak karşımıza çıkmakta.
Türkiye Kamu-Sen olarak milletimiz adına yetkililere soruyoruz: Gümrük Birliği'nin yıllık maliyetinin ortalama 12 milyar dolar olduğu gerçeği ortada iken; birliğe girişimizin bu güne değin ülkemize ne faydası olmuştur?
YILLAR İTİBARI İLE İTHALAT - İHRACAT RAKAMLARI (000 $)
Yıllar
İthalat
İhracat
Dış Ticaret Açığı
1987
14.157.807
10.190.049
3.967.757
1988
14.335.398
11.662.024
2.673.374
1989
15.792.143
11.624.692
4.167.451
1990
22.302.126
12.959.288
9.342.838
1991
21.047.014
13.593.462
7.453.552
1992
22.871.055
14.714.629
8.156.426
1993
29.428.370
15.345.067
14.083.303
1994
23.270.019
18.105.872
5.164.147
1995
35.709.011
21.637.041
14.071.970
1987-1995 Toplam
198.912.943
129.832.124
69.080.818
1996
43.626.642
23.224.465
20.402.178
1997
48.558.721
26.261.072
22.297.649
1998
45.921.392
26.973.952
18.947.440
1999
40.671.272
26.587.225
14.084.047
2000
54.502.821
27.774.906
26.727.914
2001
41.399.083
31.334.216
10.064.867
2002
51.553.797
36.059.089
15.494.708
2003
68.734.070
46.877.598
21.856.472
2004*
78.159.000
50.568.000
27.591.000
1996-2004 Toplam
473.126.798
295.660.523
177.466.276
Kaynak: DİE Dış Ticaret İstatistikleri
*Ocak-Ekim rakamları