Memurların Haziran ayında alacakları zam, cebine girmeden vergiye gidecek. Temmuz maaş zammı bile vergi artışının gerisinde kalacak. Memurun maaşı Haziran sonrasında azalacak.

Vergi sistemindeki adaletsizlik, gelir dağılımını olumsuz yönde etkileyen etkenlerin başında geliyor. Özellikle çalışanların ödediği vergi miktarı, birçok işadamını geride bırakırken, çalışanlardan kesilen ve kaynağından toplanan hazır vergi, Devletin ana gelir kaynağı haline gelmiş durumda. Hal böyle olunca, Hükümet de yıllardır, vergi toplamanın en kolay kaynağı çalışanlar üzerindeki vergi yükünü, giderek artırıyor. Gelir vergisi oranlarını belirleyen kazanç dilimlerinin yıllar içinde neredeyse hiç artmaması nedeniyle çalışanlar, daha yılın ilk aylarında bir üst kazanç dilimine geçiyor ve ödedikleri gelir vergisi oranı %15’ten %20’ye çıkıyor. Öyle ki, %15 oranında gelir vergisi kesilen brüt kazanç dilimi üst sınırı 2009 yılında 8,7 bin lira iken 2015 yılında bu rakam 12 bin lira oldu.

2015 yılı için geçerli olan gelir vergisi dilimlerini belirlerken, enflasyon ve yeniden değerleme oranlarını dikkate almayıp, alt vergi dilimi bin lira artıran Maliye Bakanlığı, daha fazla vergi toplamak derdine düşünce, düşük maaşlı memurların bile ödeyeceği gelir vergisi oranları da Haziran ve Temmuz aylarında %15’ten %20’ye çıkacak.

Memurların tamamı Ekim ayına kadar %20’lik gelir vergisi dilimine girmiş olacak 

Hükümet, çalışanlar üzerindeki vergi yükünü iyice artırıp, 2014 yılında 11 bin lira olan %15’lik gelir vergisi üst sınırını, 2015 yılı için yalnızca 12 bin lira olarak belirleyince bütün ücretlilerin 2015 yılı içinde bir üst vergi dilimine geçmesi ve 5 puan daha fazla vergi ödemesi kesinleşti. Bu politikalar sonucunda, asgari ücretli çalışanlar da 2015 yılı içinde bir üst kazanç dilimine geçeceklerinden, Aralık ayında ödeyecekleri gelir vergisi %15’ten %20’ye çıkacak ve maaşları azalacak.

15 Haziran itibarı ile maaşları %3 oranında artacak memurların büyük çoğunluğu, bu ay maaş bordrolarına baktıklarında kötü bir sürprizle karşılaşacaklar. Doktor, öğretmen, hemşire, KİT çalışanı, sözleşmeli personel gibi birçok kamu görevlisinin ödediği gelir vergisi oranı çoktan %20’ye yükseldi bile. Böylece Hükümet, memurlara %3 zammı daha vermeden, vergiler yoluyla %5 kesinti yapıp, verdiğini fazlasıyla geri almış oldu. Diğer kamu görevlileri ise önümüzdeki birkaç ay içinde aynı makûs kaderi paylaşacak; Eylül ayına gelindiğinde bütün memurların ödeyeceği gelir vergisi oranı %20’ye çıkmış olacak ve enflasyon yükselmeye devam ederken maaşları artmak yerine azalacak. 

En fazla mağduriyeti KİT çalışanı ve sözleşmeli personel yaşıyor

KİT’lerde ya da diğer kuruluşlarda çeşitli adlar altında sözleşmeli olarak çalıştırılan sözleşmeli personel, hiç şüphesiz ki, gelir vergisi bakımından en mağdur kesim. Gelir vergisi matrahı 3200 lira dolayında, maaşı yaklaşık 2500 TL olan bir sözleşmeli personel, Nisan  ayında kısmen bir üst vergi dilimine geçti. Bu personel Mayıs ayında ise tamamen %20 üzerinden vergilendirilecek.

Mart ayında 480 lira gelir vergisi ödeyen bu personel, Nisan ayında 520 lira gelir vergisi ödedi. Mayıs ayında ödediği gelir vergisi 640 liraya çıkacak olan personel; Temmuz ayında ise tam bir hezimet yaşayacak. Öyle ki, Temmuz ayında %3 zamla birlikte maaşına 75 lira zam gelecek olan sözleşmeli personelin ödediği gelir vergisi ise tam 659,2 lira olacak. Buna göre 2015 yılının Ocak ayında eline 2500 lira geçen sözleşmeli personel, Temmuz ayında ancak 2395,8 lira maaş alabilecek.

Buna göre, sözleşmeli personelin eline geçen ücret, aldığı %3 zamma rağmen %4,2 azalmış olacak.  

Doktorlar vergi adaletsizliğinden dolayı daha düşük maaş alacak

Türkiye Kamu-Sen Ar-Ge Merkezi’nin yaptığı araştırmaya göre; 1. derecenin 4. kademesindeki 25 yıllık bir uzman doktor, döner sermaye gelirleri üzerinden de gelir vergisi kesintisine tabi tutulduğu için Mayıs ayı içerisinde %15’lik dilimden %20 oranına geçti. Bu doktor, Nisan ayında 389,7 lira vergi öderken, bu rakam Mayıs ayında 439,1 liraya yükseldi. Haziran ayında aylık brüt gelirinin tamamı üzerinden %20 oranında gelir vergisi ödeyecek olan doktorun ödeyeceği vergi Haziran’da 519,6 liraya çıkacak.

Temmuz ayında gerçekleşecek %3 maaş artışı ile birlikte söz konusu doktorun ödeyeceği gelir vergisi miktarı da aylık 535,2 lira olacak. Temmuz ayında yapılacak artışlar sonrasında maaşına 125,6 lira zam alacak olan uzman doktorumuzun aynı ay ödeyeceği gelir vergisindeki artış 145,5 lira olacağından Temmuz ayı itibarı ile bir uzman doktorun maaşı, Haziran ayına göre 19,9 lira azalmış olacak.       

Vergi sistemi öğretmenleri de mağdur ediyor

Haziran ayına kadar maaşından 296,4 lira gelir vergisi kesintisi yapılan 4. derecenin 1. kademesindeki 25 yıllık bir öğretmen de Temmuz ayında kısmen, Ağustos ayında ise tam olarak bir üst vergi dilimine geçecek. Söz konusu öğretmenin ödeyeceği gelir vergisi Temmuz ayında 399,7 liraya, Ağustos’ta ise 407,0 liraya yükselmiş olacak. Temmuz ayında maaşına 94 lira dolayında zam alacak olan bu öğretmen, aynı ay içinde 110,6 lira daha fazla vergi ödeyeceği için maaşında artış yerine, 16,6 liralık bir azalma ile karşılaşacak.   

Haziran ayına kadar ek ders ücretleri de dâhil 265,3 lira gelir vergisi ödeyen 3. derecenin 1. kademesindeki bir öğretmen; %20’lik dilime kısmen girdiği Temmuz ayında 294,0 lira, gelirinin tamamından %20 vergi kesileceği Ağustos ayında ise 364,3 lira gelir vergisi ödeyecek. Bu öğretmenin maaşı Temmuz ayında yaklaşık 87 lira dolayında artarken, ödeyeceği vergilerdeki artış 98,9 lirayı bulacak. Böylece söz konusu öğretmenin alacağı %3 zam maaşına artış olarak yansımayacağı gibi maaşı da 11,9 lira düşecek.

Hemşireler de adaletsizlikten payını alıyor

Türkiye Kamu-Sen Araştırma Geliştirme Merkezi’nin yaptığı çalışma, hemşirelerin de vergi adaletsizliğinden payını fazlasıyla aldığını ortaya koydu. Buna göre döner sermaye ödemesi de alan 1. derecenin 4. kademesindeki bir hemşire, Haziran ayı içerisinde kısmen, Temmuz ayında ise bütün brüt geliri üzerinden %20 oranında gelir vergisi ödeyecek. Bu hemşirenin maaşından Mayıs ayında 300,8 lira gelir vergisi kesilirken vergi oranında yaşanacak 5 puanlık artışla ödeyeceği vergi; Temmuz ayında 413,2 liraya, yükselecek. Böylece bir hemşirenin ödediği gelir vergisi 112,3 lira artarken, Temmuz ayında alacağı %3 maaş zammı yalnızca 99 lira olacak. Buna göre Temmuz ayında %3 zam yapılmasına rağmen hemşirenin eline geçen ücret 13,3 lira azalacak.    

Mimar ve Mühendisler de olumsuz yönde etkileniyor

Araştırma, diğer kamu görevlileri için de durumun aynı olduğunu gösteriyor. Öyle ki; 1. derecenin 4. kademesindeki 25 yıllık bir mühendis de Eylül ayı itibarı ile bir üst dilim olan %20 oranıyla vergilendirilecek. Haziran ayına kadar 203,5 lira olan gelir vergisi tutarı; Temmuz ayında 209,6 liraya, Eylül ayında 226,4 liraya, Ekim ayında ise toplamda 76,0 liralık artışla, 279,5 liraya çıkacak ve Haziran’da 105 lira zam alacak bir mühendisin elinde yalnızca 29 lira zam kalacak.

Şube müdürlerinin Haziranda alacağı %3 maaş zammından geriye yalnızca 25 lira kalacak, zammın 71 lirası vergiye gidecek

Türkiye Kamu-Sen Araştırma Geliştirme Merkezi’nin çalışmasına göre 25 yıllık 1. derecenin 4. kademesindeki bir şube müdürü de Ekim ayı içerisinde bir üst dilimden vergi ödeyecek. Haziran ayına kadar maaşından aylık 189,9 lira gelir vergisi kesintisi yapılacak olan şube müdürünün ödeyeceği vergi Ekim ayında 236,1; Kasım ayında ise 260,8 liraya yükselecek.

Haziran ayında şube müdürlerine de %3 oranında maaş zammı yapılacak ve ortalama olarak bu zam maaşlara 96 lira olarak yansıyacak ancak Kasım ayına kadar sürekli artacak olan gelir vergisi kesintisi nedeniyle Kasım ayı geldiğinde bu zamdan yalnızca 25,1 lira kalacak. Şube müdürünün aldığı 96 liranın yaklaşık 70,9 lirası fazladan gelir vergisi olarak tahsil edilecek. 

Memur ünvanlı kamu görevlilerinin maaşı Aralık ayında eksiye dönecek

Araştırma, düşük maaşlı kamu görevlilerinin de gelir vergisi oranının %20’ye yükselmesi dolayısıyla kayıplar yaşayacağını ortaya koydu. Buna göre üniversite mezunu, 16 yıllık, 3. derecenin 2. kademesindeki memur ünvanlı bir kamu görevlisi, Haziran ayına kadar aylık 175,9 lira gelir vergisi öderken, Temmuz ayında bu rakam 181,2 liraya, %20’lik dilime geçtiği Kasım ayında 235,0 liraya, Aralık ayında ise 241,6 liraya yükselecek.

Şu anda sosyal yardımlar hariç 2093,9 lira maaşı olan memur, Haziran ayında 62,8 lira zam alacak ve gelir vergisi artışları nedeniyle eline Kasım’da 2097,6 lira; Aralık’ta ise 2091,0 lira geçecek. Buna göre memurun 2015 Aralık ayı maaşı, 2015 Ocak maaşının bile 2,9 lira altına düşmüş olacak.  

Asgari ücretli tarihinde ilk defa bir üst dilimden vergi ödeyecek

2015 yılının ilk 6 ayı için asgari ücretlinin gelir vergisi matrahı 1021,3 TL olarak belirlendi. Temmuz ayında bu rakam 1082,5 lira olacak. Asgari ücretli bir çalışanın bu yıl Aralık ayı itibarı ile brüt geliri 12 bin lirayı aşacağı için %20 gelir vergisi ödeyecek. Böylelikle Türkiye’de en düşük maaş alan kesim olan asgari ücretli bile orta seviyede kazancı olan bir iş adamı oranında gelir vergisi ödemiş olacak. Asgari ücretliler şu anda aylık 153,2 lira gelir vergisi öderken, bu rakam yılın son ayında 193,5 liraya çıkacak ve asgari ücretlinin maaşı bile 40,3 lira daha vergiye gidecek, böylece maaşı da aynı miktarda düşmüş olacak. Böylece Aralık ayında bir asgari ücretlinin eline 1000,5 lira yerine 960,2 lira geçecek.   

Koncuk: “Vergi yükü memurun omuzlarında”

Konu ile ilgili olarak açıklama yapan Türkiye Kamu-Sen Genel Başkanı İsmail Koncuk, asıl amacı çok kazanandan çok; az kazanandan az vergi almak olan vergi sisteminin, Türkiye’de yakaladığından vergi almak şeklinde işlediğini belirtti.

Memurların ve sözleşmeli personelin; iş adamlarından, sanayiciden, yıllık kazancı milyonlarca lirayı bulan işletmeciden daha fazla gelir vergisi ödediğini vurgulayan Koncuk, bu adaletsizlik nedeniyle memur maaşlarına yapılan %3’lük zammın vergiye bile yetmediğini, yaklaşık 2 milyon kamu görevlisinin maaşının Haziran ayından sonra artmak yerine azalacağını söyledi.  

İsmail Koncuk, “Türkiye’de gelirin %10-15’ini alan çalışanlar, toplanan gelir vergisinin %65’ini ödüyorsa; burada adaletten söz etmek imkânsız. Haziran ayında zamlı maaş alacağını umut eden birçok memur, gelir vergisi oranı %15’ten %20’ye çıktığı için daha düşük maaş alacak. Hükümet bir eliyle zam olarak verdiğini, öbür eliyle vergi olarak geri alıyor. Bu mağduriyetin giderilmesi için ya her yıl maaş zamlarını vergi adaletsizliğini de hesaba katarak belirlemek ya da çalışanlar için farklı bir gelir vergisi tarifesi belirlemek gerekiyor. Toplu sözleşme görüşmelerinde, vergi dilimlerinin yükseltilerek, bu mağduriyetin giderilmesi için talebimiz olmuştu ama yetkililer, kolay yoldan vergi toplamayı seçtikleri için, buna yanaşmadılar. Bugün memurların %80’e yakınının ödediği vergi oranı, %15’ten %20’ye yükselmiş durumda. Ekim ayından sonra tüm kamu çalışanları %20’lik dilime girmiş olacak. En düşük maaş alan bir hizmetli bile, gelirinin %20’si kadar gelir vergisi öderken; iş adamları, sanayiciler, işletmeciler, çeşitli yollarla daha az vergi ödemeyi başarıyorlar. Dünyada, çalışanların bu denli mağdur edildiği başka bir ülke yoktur.” dedi.

Çalışanların Ödeyecekleri Gelir Vergisi ve 2. Yarıyıl Zamları